Saturday, November 17, 2018

ល្បើកកថា


ល្បើកកថា
១.និយមន័យ
                  ល្បើកកថា គឺជាផ្នែកមួយនៃតំណាលកថាប្រជាប្រិយ  គេនិទានឡើងដើម្បីឆ្លុះបញ្ចាំងពី សង្គម ដែលមានលក្ខណៈអប់រំទូន្មាន ប្រៀនប្រដៅសម្រាប់ឲ្យយើងដឹងខុស ដឹងត្រូវ ល្អ អា ក្រក់  ។ ម្យ៉ាងទៀតល្បើកកថាគឺជាសម្រាយនៃសុភាសិត។
២.លក្ខណៈសម្គាល់របស់ល្បើកកថា
           លក្ខណៈសម្គាល់របស់ល្បើកកថាមានដូចតទៅ៖
      .តួអង្គអាចជាសត្វ(ចេះសម្ដែងសកម្មភាពដូចមនុស្សបេះបិទ) និងតួអង្គផ្សេងទៀតអាចជា មនុស្ស យក្ស ទេវតា...។
      .រឿងមានទំហំខ្លី។
      .ល្បើកកថា ភាគច្រើនជារឿងដែលបកស្រាយចេញពីសុភាសិត។

Friday, November 16, 2018

ប្លង់សិក្សាអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ



ប្លង់សិក្សាអត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ
I.​ការបង្ហាញអត្ថបទ
            ក. អត្ថបទ
            -ចំណងជើង
            -ប្រភព
            -ប្រភេទ (រឿងនិទាន រឿងបុរាណ រឿងទំនើប រឿងល្ខោន....)
            -ចលនា (ព្រាហ្មណ៍និយម ពុទ្ធនិយម...)
          ខ. អ្នកនិពន្ធ
            -ឈ្មោះអ្នកនិពន្ធ
            -ជីវប្រវត្តិ
            -ស្នាដៃសំខាន់ៗ
            គ. កាលកំណត់តែង
            -ថ្ងៃ ខែ​ ឆ្នាំ នៃការតាក់តែង
            -ថ្ងៃ ខែ ឆ្នាំ នៃការបោះពុម្ព
            ឃ. សង្គមបរិយាកាស
            -កាលប្រវត្តិ (សម័យកាលកកើតរឿង)
            -ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ៗ

កំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ(តចប់)


កំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ(តចប់)

ដើម្បីសម្រេចផែនការយុទ្ធសាស្រ្តវិស័យអប់រំបានតាមសសរស្ដមទាំង៥នោះ ក្រសួងបានរៀបចំ​រចនា​​សម្ព័ន្ធដែលមានអនុវិស័យទាំង ៧ក្នុងនោះមានៈ
          -ការអប់រំកាយ និងកីឡា
          -ការអភិវឌ្ឍយុវជន
          -ការអប់រំក្រៅប្រព័ន្ធ
          -ការអប់រំឧត្ដមសិក្សា
          -ការអប់រំមធ្យមសិក្សា និងអប់រំបច្ចេកទេស
          -ការអប់រំបឋមសិក្សា
          -ការអប់រំកុមារតូច។

Thursday, November 15, 2018

តែងសេចក្ដី ប្រឡងជ្រើសរើសគ្រូបឋមសិក្សា(១១ តុលា ២០០២)



ប្រឡងជ្រើសរើសគ្រូបឋមសិក្សា(១១ តុលា ២០០២)
តែងសេចក្ដី
ប្រធានៈ ពូហំពោលថា “អញសុខចិត្តឱ្យវង្សត្រកូលអញស្លាប់ចុះ ដើម្បីសេចក្ដីពិតផ្ទុះឡើង”។ ចូរពន្យល់គំនិតខាងលើនេះ ឱ្យបានក្បោះក្បាយ។
គម្រោង
១.ផ្ដើម
          .លំនាំបញ្ហាៈ និយាយទាក់ទងនឹងៈ
                   -ទំនាស់រវាងពូហំ និងថៅកែ
                   -កិត្តិយស និងសេចក្ដីថ្លៃថ្នូររបស់មនុស្ស
                   -ការភ្ញាក់រឭករបស់ពូហំទៅរកផ្លូវត្រូវ
          .ចំណូលបញ្ហាៈ ពូហំពោលថា “អញសុខចិត្តឱ្យវង្សត្រកូលអញស្លាប់ចុះ ដើម្បី​សេចក្ដី​ពិត​ផ្ទុះឡើង”។
          .ចំណោទបញ្ហាៈ តើពូហំមានគំនិតដូចម្ដេចបានជាគាត់ពោលដូចនេះ?

Hua Mulan's story part6 (End)


  Hua Mulan (The End)
Chapter6:
       ‘I’m a general now.’ Says Mulan and she smiles. ‘But in an hour you can see your true daughter again.’ Mulan goes to her room. First she takes off her soldier’s clothes. Next she puts on a fine  dress, and brushes her long dark hair. When Mulan comes out of her room she is beautiful. ‘You’re our daughter again!’ cry her parents happily. ‘Let’s start the feast!’ says her father. ‘You must sit next to your father.’ Says her mother. For hours and hours they talk and eat. Mulan tells them all about her adventures in the army. ‘You’re very brave!’ says her friend, Sun Ying. Mulan is happy to be at home again. Every day she helps her father.

Hua Mulan's story part5


Hua Mulan
Chapter 5

The next day Mulan is ready to leave the Emperor’s Palace . Ye Ming comes to say goodbye. ‘Hua Hu. Thank you for saving my life’ He says. ‘Please don’t forget me.’‘How can I forget you?’ says Mulan. ‘You’re my only true friend.’ Then Mulan begins the long journey home. When she rides through villages, people come out of their houses and they cheer. ‘Look! That’s the famous general, Hua Hu.’ They say excitedly. ‘He’s a true hero.’ Soon her parents hear the news from a traveler. Mulan is coming home! They make a big feast.

Hua Mulan's story part4



 Hua Mulan

Chapter 4 
      Mulan fights in many more battles.Ye Ming always fights next to her.‘Hua Hu, you’re very brave and clever!’ say the soldiers. ‘You must lead us into every battle.’ After some years Mulan becomes a general in the army. She chases the enemy out of China.

Hua Mulan's story part3


 Hua Mulan 

Chapter 3
Mulan rides for two days over the black hills  and across rivers.She rides through the cold dark night, and through the snow. Then suddenly she sees hundreds of little lights in front of her.
 She finds thousands of soldier with their tents near the Yellow River. The light comes from their fires. She stops her horse and gets off.

Hua Mulan's story part2


  Hua Mulan
Chapter 2:
Mulan runs home to her family. “Mother, father,” she cries. “I have some bad news. The Emperor wants a man from every house to fight in the army.”  
“Then I must go.” Says her father. “You can’t go. You’re ill.” Says her mother.
“But when a man doesn’t join the army the Emperor always punishes his family.” Says her father. “It’s alright” says Mulan. “I’m young and strong. I can go in father’s place.”

Hua Mulan's story part1

 Hua Mulan
Chapter1

Our story begins with a young girl in ancient China. Her name is Hua Mulan.
She lives with her parents, her older sister, and her younger brother in a little village.
One morning, Mulan is working in her room. She is making cloth to sell at the market. 
Suddenly, she hears a noise. She goes to the window and look out. A lot of people are running down the street. 
Mulan sees her friend, Sun Ying. “what‘s the matter?” asks Mulan. “Quick! Come and see” says Sun Ying.
            Mulan follows Sun Ying through the village. “Wait for me!” shouts Mulan. They soon see a big crowd of people in front of them.
 Everybody is looking at a long list on a tree. “Move I can’t see!” says an old woman at the back. “Stop that!” shouts a man at the front angrily.
            “What’s on the list?” Mulan asks Sun Ying. “The enemy are now here in our country” says Sun Ying. “And we must fight them. The Emperor needs a very big army”.
            “One man from every family must join the army tomorrow”. Says Sun Ying. “The names of all the men in the village are on the list.”
 Mulan goes to the front of the crowd. She quickly read the list. 
“Oh, no!” cries Mulan. “Look! My father’s name is the first on the list.”
            ‘My father can’t fight.’ says Mulan. He’s old and ill. And my brother, Xiong, is a young child. He can’t join the army.
 ‘What can I do?’ cries Mulan. ‘You must think of a plan.’ Says Sun Ying.

កំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ


កំណែទម្រង់វិស័យអប់រំ
          ➤ក្រសួងអប់រំ​យុវជន​ និងកីឡា មានចក្ខុវិស័យកសាង និងអភិវឌ្ឍធនធានមនុស្សប្រកបដោយគុណភាព និងគុណធម៌ប្រសើរបំផុតលើគ្រប់ផ្នែក ដើម្បីកសាងសង្គមកម្ពុជាឱ្យក្លាយជាសង្គមរីកចម្រើន​លើផ្នែក​ចំណេះ​ដឹង និងចំណេះធ្វើជាមូលដ្ឋាន។ ដើម្បីឆ្លើយតបនឹងចក្ខុវិស័យនេះ ក្រសួងបានរៀបចំផែនការយុទ្ធសាស្រ្ត​វិស័យអប់រំពីរចំណុចគឺៈ

Tuesday, November 13, 2018

សិក្សារឿង ដើមកំណើតសត្វកូនលោក



សិក្សារឿង ដើមកំណើតសត្វកូនលោក
I-សេចក្ដីផ្ដើម
            រឿងដើមកំណើតសត្វកូនលោកក៏ដូចជារឿងផ្សេងៗ (រឿងព្រេង) របស់ខ្មែរដែរ។ រឿងនេះទោះបីអ្នកនិពន្ធ បានលើកយកតួអង្គមនុស្សក្ដី សត្វក្ដីមកបញ្ចូលឲ្យមានសកម្មភាពក្នុងដំណើររឿង (សាច់រឿង) ក៏តួអង្គទាំងនោះតំណាងឲ្យមនុស្សមួយប្រភេទក្នុងសង្គមដែរ។ ហេតុដែលនាំឲ្យបុព្វបុរសសម័យបុរាណតាក់តែងរឿងដោយលើកយក​តួអង្គសត្វមកធ្វើជាតួអង្គតាង​ ដើម្បីងាយឆ្លុះបញ្ចាំងនូវសកម្មភាពនៃអំពើរបស់មនុស្សក្នុងសង្គម​ ដែលប្រើហិង្សាក្នុងគ្រួសារក្ដី ក៏ដូចជាក្នុងសង្គម ដើម្បីធ្វើការរិះគន់ដល់អំពើខុសឆ្គងមួយចំនួនដែលបានកើតមាននិងឲ្យយើងចៀសវាងនូវអំពើខុសឆ្គងទាំងនោះ។ ព្រមជាមួយគ្នានេះបុព្វបុរសខ្មែរ លោកចង់កែប្រែសង្គមឲ្យមានការអភិវឌ្ឍនិងចង់រក្សាឲ្យបាន​នូវនិម្មិតកម្មរបស់ខ្លួនឲ្យមានភាពគង់វង្សទៅអនាគត។

តែងសេចក្ដី



តែងសេចក្ដី (៣)
ប្រធានៈ “ការធ្វើអាជីវកម្មមួយទទួលបានផលល្អ អាស្រ័យលើអាជីវករមានលក្ខណៈសម្បត្តិល្អ​ផ្ទាល់ខ្លួន លក្ខណៈរួមផ្សំពីអ្នកដទៃ និងធនធានផ្សេងៗ”។ ចូរបង្ហាញ។
សេចក្ដីអធិប្បាយ
          អាជីវកម្ម ឬជំនួញគឺជាមុខរបរសំខាន់សម្រាប់អភិវឌ្ឍជីវភាពគ្រួសារ និងសង្គមជាតិ​។​អាជីវករត្រូវតែមានសមត្ថភាព ចំណេះដឹង ជំនាញពិតប្រាកដ ទើបធ្វើឱ្យមានភាពប្រសើរ​ឡើង។តែការប្រកបរបរអាជីវកម្ម របស់ខ្លួនពុំទទួលបានជោគជ័យ ឬមានភាពមិនប្រក្រតីទេ​ វាបង្កផលវិបាក មានន័យថាវាមិនបានសម្រេចគ្រប់ពេលវេលា។ ជុំវិញបញ្ហានេះទើបមាន​ទស្សនៈមួយលើកឡើងថា “ការធ្វើអាជីវកម្មមួយទទួលបានផលល្អ អាស្រ័យលើអាជីវករមាន​លក្ខណៈសម្បត្តិល្អ​ផ្ទាល់ខ្លួន លក្ខណៈរួមផ្សំពីអ្នកដទៃ និងធនធានផ្សេងៗ”។

តែងសេចក្ដី (៦)


តែងសេចក្ដី (៦)
ប្រធានៈ ចូប្រៀបធៀប “ស្នេហារបស់ព្រះរាម និងក្រុងរាពណ៍ ចំពោះនាងសីតា”។
សេចក្ដីអធិប្បាយ
            អ្នកសិក្សារឿងរាមកេរ្ដិ៍ខ្មែរបានជ្រាបច្បាស់ហើយថាក្នុងរឿងនេះមានទំនាស់មួយយ៉ាង​ធំសម្បើមបានកើតឡើងធ្វើឱ្យដំណើររឿងមានចលនាអូសបន្លាយវែងឆ្ងាយរហូតដល់ទៅ​ប៉ែតសិបខ្សែ គឺទំនាស់រវាងព្រះរាម និងក្រុងរាពណ៍។ ដើម្បីយកជ័យជម្នះលើព្រះរាម ក្រុង​រាពណ៍បានសម្រេចចិត្តឆក់យកនាងសីតា ធ្វើជាមហេសី។ អាស្រ័យហេតុនេះទើបមានប្រធាន​មួយតម្រូវឱ្យយើងធ្វើការប្រៀបធៀបរវាងសេចក្ដីស្នេហារបស់ព្រះរាម និងក្រុងរាពណ៍​ចំពោះ​នាងសីតា។
            តើស្នេហារបស់ព្រះរាម និងក្រុងរាពណ៍ ចំពោះនាងសីតា មានលក្ខណៈដូចគ្នា និងខុសគ្នា​យ៉ាងណាខ្លះ?

តែងសេចក្ដី (១)

Add caption


តែងសេចក្ដី (១)
ប្រធានៈ តាមទស្សនៈអប់រំចិត្តមួយឃ្លាចែងថា “ការបាត់បង់សម្មាទិដ្ឋិ សម្មាសង្កប្បោ គឺជាការ​កើនឡើងនៅអំពើបាបកម្ម” ។ ចូរពន្យល់ដោយលើកឧទាហរណ៍មកបញ្ជក់។
សេចក្ដីអធិប្បាយ
            ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ដែលជាព្រះបរមគ្រូនៃយើង ព្រះអង្គរមែងអប់រំទូន្មាន ប្រៀនប្រដៅ ដល់ពុទ្ធបរិស័ទទាំងឡាយ ឱ្យចេះសង្រួមកាយវាចាចិត្ត ដើម្បីចៀសផុតអំពើអាក្រក់ ក្នុងគ្រួសារ និងសង្គមជាតិ។ ដោយបានត្រង់ត្រាប់នូវពុទ្ធឳវាទនេះហើយទើបមានទស្សនៈអប់រំចិត្តមួយចែង​ថា “ការបាត់បង់សម្មាទិដ្ឋិ សម្មាសង្កប្បោ គឺជាការ​កើនឡើងនៅអំពើបាបកម្ម”​។ 

សិក្សារបាំត្រុដិ ផ្នែកទី៤(ផ្នែកបញ្ចប់)


សិក្សារបាំត្រុដិ ផ្នែកទី៤(ផ្នែកបញ្ចប់)
 ៦.៣ របៀបសម្ដែង
            ដំបូងតួសម្ដែងទាំងអស់ត្រូវបន្ទន់កាយរំលឹកគុណគ្រូ។ អ្នកពាក់មុខទាំងអស់ (មនុស្សព្រៃ ព្រានព្រៃ) ចេញមកមានកិរិយាមិននឹងធឹង ច្រើនរត់រេឆ្វេងស្ដាំ ចេញក្រៅពីវង់ ហើយច្រើនរត់ទៅមុខគេ។ ដងខ្លួនធ្វើងេកងោក យោលទៅតាមចង្វាក់ស្គរ ដៃគ្រាន់តែពត់​បន្តិចមិនពេញជារាំទេ។ តួព្រានស្លៀកស្លឹកចេកច្រៀក ចងព័ន្ធចង្កេះ លាបខ្លួនខ្មៅ។

សិក្សារបាំត្រុដិ ផ្នែកទី៣


សិក្សារបាំត្រុដិ ផ្នែកទី៣
 ៣.ប្រធានបទ
            គឺជាការបន់ស្រន់សុំទឹកភ្លៀងរបស់រដ្ឋវាសី(មនុស្សដើម) ដើម្បីបម្រើសេវាកសិកម្ម។ គេបានយករបាំនេះមកសម្ដែងនៅពេលចូលឆ្នាំថ្មី ក៏ដើម្បីអង្វរក ដល់ព្រះអាទិត្យឱ្យធ្វើ​អំណោយទឹកភ្លៀងគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ធ្វើស្រែចម្ការពីដើមឆ្នាំឱ្យហើយ ជៀសវាងកុំឱ្យរអាក់​រអួលនៅរដូវវស្សាខាងមុខនេះ។
៤.មុខងារ

សិក្សារបាំត្រុដិ ផ្នែកទី២


សិក្សារបាំត្រុដិ ផ្នែកទី២
២.ប្រភព
            បើតាមឯកសាររបស់អស់លោកអ្នកប្រាជ្ញ អ្នកស្រាវជ្រាវជាច្រើនទាំងខ្មែរ​ទាំង​បរទេស ពិសេសគឺខ្មែរ និងបារាំង ដែលបានបន្សល់ដល់យើងសព្វថ្ងៃនេះ នាំឱ្យយើងដឹងថា​របាំត្រុដិ គឺជាកេរមរតកបន្តវង្សនៃជនជាតិសំរ៉ែ។ ដែលអស់លោកទាំងអស់បានសន្និដ្ឋាន​​ថា ជាចំណែកមួយនៃអរិយធម៌អម្បូរ “អូស្ត្រូអាស៊ីយាង” ដែលបានយោនយកកំណើតនៅ​ត្រង់ទឹកដីនៃប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ តាំងពីច្រើនពាន់ឆ្នាំមកហើយ ហើយត្រូវបាន​បងប្អូនជនជាតិសំរ៉ែ ថែកេរ្ដិ៍ដូនតារបស់ខ្លួននេះបាននៅស្ថិតស្ថេរគង់វង្សបានរហូតដល់​សព្វថ្ងៃនេះ។

សិក្សារបាំត្រុដិ​ ផ្នែកទី១


សិក្សារបាំត្រុដិ​ ផ្នែកទី១
សេចក្តីផ្តើម

            របាំគឺជាការបញ្ចេញលំនាំវាសដៃ វាសជើង ពត់ពេនខ្លួនប្រាណចាក់ក្បាច់ កែក្រាយ ឬលោតហក់ចាក់ក្បាច់តាមបែបបទផ្សេងៗរបស់អ្នករាំ។ ក្រៅពីការសម្តែងកាយវិការ មាន បម្រើបម្រាស់ចម្រៀង តន្រ្តីរួ​មផ្សំជាមួយគ្នាផង។ របាំមានធាតុសំខាន់បីគឺ៖ កាយវិការ ចម្រៀង និងតន្រ្តី។            
            របាំប្រជាប្រិយមានប្រភពមកពីពលកម្ម និងការតស៊ូប្រឆាំងដូចតំណាលកថាប្រជា ប្រិយ និងពាក្យជួនប្រជាប្រិយដែរ ព្រោះវាឆ្លុះបញ្ចាំងសកម្មភាពជីវភាពប្រចាំថ្ងៃ ជំនឿ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណីរបស់ប្រជាជនយើង នៅតាមតំបន់នានានៃប្រទេស។ មិនត្រឹមតែ ប៉ុណ្ណោះរបាំប្រជាប្រិយជាមរតកដ៏វិសេសវិសាល ដែលបានលាតត្រដាងពណ៌ ទៅតាម ស្រុកនីមួយៗ ដែលអាចឲ្យយើងស្គាល់ពីទឹកចិត្ត ចំណង់ចំណូលចិត្ត សេចក្តីប៉ងប្រាថ្នា របស់ ប្រជាជាតិនោះ។ ក្នុងចំណោមរបាំប្រជាប្រិយជាច្រើនរបាំ​ត្រុដិ ជា​របាំ​ប្រពៃណី​ដែល​ត្រូវ​បាន​លើក​យក​មក​សម្ដែង​នៅ​ក្នុង​ពិធី​បុណ្យ​ចូល​ឆ្នាំ ហើយ​របាំ​នេះ​មាន​ប្រជាប្រិយភាព​មួយ ដោយ​សារ​ការ​ទាក់​ទាញ​លើ​បទ​ចម្រៀង​និង​មាន​តួ​អង្គ​សម្ដែង​បង្កប់​អត្ថន័យ​ជា​សាច់​រឿង​ដ៏​គួរ​ឲ្យ​ជក់​ចិត្តដិតអារម្មណ៍។

Monday, November 12, 2018

អត្ថរសនៃស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍



អត្ថរស
ជាតម្លៃរបស់អត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ ដែលស្ដែងឡើងតាមរយៈអត្ថន័យ និងអត្ថរូប។
អត្ថរសចែកជាបីៈ
១. បច្ចេករសៈ ជាតម្លៃរបស់អត្ថបទអក្សរសិល្ប៍ ដែលស្ដែងឡើងសម្រាប់តាក់តែងនិពន្ធរឿងរ៉ាវ​ផ្សេងៗក្នុងអ.សិ។ បច្ចេករសចែកជាបីប្រភេទគឺៈ
            -កាព្យរសៈ តម្លៃដែលកវីបានរចនាអត្ថបទជាពាក្យកាព្យមានសម្ផស្សសូរសព្ទពីរោះរណ្ដំ​ណែងណង ការរៀបរាប់ពណ៌នាអ្វីមួយឱ្យអ្នកអាន អ្នកស្ដាប់រំភើប រីករាយ តាមដំណើររឿង។
  -ប្រលោមរសៈ តម្លៃដែលកវីបានរចនាអត្ថបទជាពាក្យរាយ ធ្វើឱ្យដំណើររឿងក្ដី សកម្មភាព​តួអង្គក្ដី មានលក្ខណៈអណ្ដែតអណ្ដូង ពោរពេញដោយមនោសញ្ចេតនា ខាបអន្ទងដួងចិត្ត អ្នកអាន​អ្នកស្ដាប់ឱ្យរំភើបរីករាយតាមដំណើររឿង។

សិល្ប៍តំណែងនិពន្ធ


សិល្ប៍តំណែងនិពន្ធ
១.ពណ៌នាវិធីៈ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធបានលើកយកតួអង្គ ឬទេសភាពមក​ពណ៌នារៀបរាប់​ឱ្យអ្នកអាន​ឃើញ​ច្បាស់នឹងភ្នែក។
២.វឌ្ឍមានវិធីៈ ជាវិធីដែលអ្នកនិពន្ធប្រើប្រាស់សម្រាប់រុញច្រានសាច់រឿង​ដំណើររឿងឱ្យ​មានលក្ខណៈ​កាន់តែ​តឹង​តែងឡើងៗ ជាលំដាប់រហូតដល់ កំពូល។
៣. សំវាទវិធីៈ ជាវីធីដែលអ្នកនិពន្ធធ្វើឱ្យតួអង្គសន្ទនាគ្នា។

រូបារម្មណ៍សិល្បៈក្នុងស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ




រូបារម្មណ៍សិល្បៈក្នុងស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ
          ទ្រឹស្ដីលោក ទីម៉ូផេអ៊ីវ បណ្ឌិតសាស្រ្តាចារ្យនៅបណ្ឌិតសភាសូវៀត បានកំណត់និយមន័យថារូបារម្មណ៍ ជាការបង្ហាញទិដ្ឋភាពនៃជីវិតមនុស្សប្រកបដោយលក្ខណៈរូបីផង និងទូទៅផង។
          តាមលោក ទីម៉ូផេអ៊ីវ៖
          ១. រូបារម្មណ៍សិល្បៈ ជាសំយោគរវាងប្រធានវិស័យ  និងវត្ថុវិស័យ។
          ២. រូបារម្មណ៍សិល្បៈ ជាសំយោគរវាងលក្ខណៈទូទៅ និងលក្ខណៈរូបីដោយឡែក រវាងលក្ខណៈរួម​ និងលក្ខណៈ​​​បុគ្គល។
          ៣. រូបារម្មណ៍សិល្បៈ មានខ្លឹមសារសិល្ប៍វិជ្ជា និងជ្រាបចូលជ្រៅទៅក្នុងសញ្ចេតនា និងមនោរម្មណ៍របស់អ្នក​និពន្ធ។

តែងសេចក្ដី (៦)


តែងសេចក្ដី (៦)
ប្រធានៈ មតិទីមួយយល់ថា “ព្រះវេស្សន្ដរ មានទឹកចិត្តជ្រះថ្លា ក្នុងការលះបង់រាជសម្បត្តិ” ។ ឯមតិ​ទីពីរយល់ថា “ព្រះវេស្សន្ដរ ពុំមានទឹកចិត្តជ្រះថ្លាក្នុងការលះបង់រាជសម្បត្តិទេ ការដែលព្រះអង្គ​សុខចិត្តដើរចេញពីព្រះនគរមកពីខ្លាចអ្នកស្រុកស្រីពិរាស្រ្ត​​​តែប៉ុណ្ណោះ” ។ តើអ្នកយល់យ៉ាងណា? ចូរពិភាក្សា។
សេចក្ដីអធិប្បាយ
            បន្ទាប់ពីបានសិក្សាស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ពុទ្ធនិយម រឿងព្រះវេស្សន្ដររួចមកឃើញថា ព្រះវេស្សន្ដរ​បានធ្វើទានហួសហេតុ រហូតធ្វើឱ្យអ្នកស្រុកស្រីពិរាស្រ្តកើតក្ដីក្ដៅក្រហាយក្នុងរឿងដែលព្រះអង្គ​បរិច្ចាគដំរីបច្ច័យនាគេន្ទ្រឱ្យទៅអ្នកស្រុកកលឹង្គរាស្រ្ត។ ម៉្លោះហើយ អ្នកស្រុកស្រីពិរាស្រ្តសំណូមពរឱ្យ​ព្រះបាទស្រីសញ្ជ័យបំបរបង់ព្រះអង្គចេញពីព្រះនគរ។ ជុំវិញបញ្ហានៃការបរិច្ចាគទាន និងការចាក​ចេញ​របស់ព្រះវេស្សន្ដរ មានមតិពីរយល់ផ្ទុយគ្នា ក្នុងនោះមតិទីមួយយល់ថា “ព្រះវេស្សន្ដរ មានទឹកចិត្តជ្រះថ្លា ក្នុងការ​លះបង់រាជសម្បត្តិ”​ ។ ឯមតិមួយទៀតយល់ថា “ព្រះវេស្សន្ដរ ពុំមាន​ទឹកចិត្ត​ជ្រះថ្លា​ក្នុងកា​រ​លះបង់រាជសម្បត្តិទេ ការដែលព្រះអង្គ​សុខចិត្តដើរចេញ​ពីព្រះនគរ​មក​ពី​ខ្លាច​​​អ្នកស្រុ​កស្រីពិរាស្រ្ត​តែ​ប៉ុណ្ណោះ”។

តែងសេចក្ដី (៥)



តែងសេចក្ដី (៥)
            ប្រធានៈ ទស្សនៈមួយចំនួនយល់ថា “ទំនាស់រវាងតួអង្គ និងតួអង្គក្នុងស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរ​ច្រើនកើត​ឡើង ដោយសារបញ្ហាស្នេហា”។ ចូរបំភ្លឺ ដោយលើកយកឧទាហរណ៍មកបង្ហាញ។
សេចក្ដីអធិប្បាយ
            ទំនាស់មានច្រើនប្រភេទណាស់ ដែលកើតឡើងរវាងមនុស្ស និងមនុស្សគ្នាឯង ទំនាស់រវាងសត្វ និងសត្វ​គ្នាវា ទំនាស់រវាងមនុស្ស និងធម្មជាតិជាដើម។ បណ្ដាទំនាស់ ដែលកើតមានឡើងបែបនេះ សុទ្ធតែមាន​មូលហេតុដើមជាដរាប។ អាស្រ័យដូចនេះហើយទើបនាំឱ្យស្ដែងចេញជា​ទស្សនៈ​យល់​ឃើញ​ថា “ទំនាស់​រវាង​តួអង្គ និងតួអង្គក្នុងស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍ខ្មែរច្រើនកើត​ឡើង ដោយសារបញ្ហាស្នេហា”។

តែងសេចក្ដី (៤)



តែងសេចក្ដី (៤)
ប្រធានៈ គេថា “រឿងរាមកេរ្ដិ៍ល្បីល្បាញ ព្រោះរឿងនេះមានលក្ខណៈជាតិនិយមយ៉ាងជ្រាលជ្រៅ”។
       ​​       ចូរពន្យល់ឱ្យបានក្បោះក្បាយ និងលើកយកឧទាហរណ៍បញ្ចាក់ផង។
សេចក្ដីអធិប្បាយ
            ស្នាដៃអក្សរសិល្ប៍បុរាណបែបព្រាហ្មណ៍និយម មានច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់ តែក្នុងនោះមានតែរឿង​រាមកេរ្ដិ៍មួយប៉ុណ្ណោះ ដែលប្រជាជនខ្មែរនិយមរាប់អានជាងគេរហូតបញ្ចូលក្នុងកម្មវិធីសិក្សានៃសាលា​ចំណេះទូទៅ ព្រោះរឿងនេះបានបង្ហាញពីគោលចរិតជាតិសាសន៍ខ្មែរយ៉ាងច្រើន។ ហេតុនេះហើយ​ទើបមាន​​ទស្សនៈមួយលើកឡើងថា “រឿងរាមកេរ្ដិ៍ល្បីល្បាញ​ព្រោះរឿងនេះមាន​លក្ខណៈជាតិនិយម​យ៉ាងជ្រាលជ្រៅ”។